Op 2 juli 1998 werd door de overheid de Elektriciteitswet opgesteld. Een belangrijke wet die u als klant beschermt tegen woekerprijzen en tevens de netbeheerders en energieleveranciers controleert. Dit heeft te maken met het liberaliseren van de energiemarkt. De regels uit deze wet worden nog steeds nageleefd. Wel is er een aanvulling op gekomen, waarmee het voor de overheid mogelijk wordt om gemakkelijker nieuwe windmolenparken op zee en land te kunnen bouwen.

Op de elektriciteitsmarkt in Nederland zijn producenten en leveranciers van elektriciteit actief, maar ook netbeheerders en meetbedrijven. Zonder een duidelijke Elektriciteitswet zou het lastig zijn om alles in goede banen te leiden. De Elektriciteitswet is ontwikkeld omdat de Europese Unie van mening was dat iedereen zelf een energieleverancier zou moeten kunnen kiezen. De ideeën daarvoor werden door de Europese Unie in 1996 bedacht. 

Voor 1998 was het zo dat u energie moest afnemen van een energieleverancier binnen uw regio. U moest de prijs betalen die men stelde en u zat vast aan een energiecontract. Sinds de liberalisering van de energiemarkt in 2004 kunt u echter overstappen op een energieleverancier buiten uw regio. Door de liberalisering ontstond er namelijk een vrije energiemarkt waarbij de verschillende energiemaatschappijen elkaar kunnen beconcurreren met lagere prijzen voor energie.

Als uw huidige energieleverancier u nu niet bevalt, dan kiest u simpelweg een andere. Het voordeel daarvan is dat energieleveranciers beter hun best zullen doen om klanten te behouden, bijvoorbeeld door lage energietarieven te rekenen en een goede klantenservice te bieden. Ook ziet de overheid er dankzij de Elektriciteitswet op toe, dat bepaalde energieleveranciers niet te groot worden, waardoor ze te machtig zouden kunnen worden. De overheid kan dan voorkomen dat er misbruik van die positie gemaakt gaat worden. In Elektriciteitswet is tevens bepaald dat alle energieleveranciers vrije toegang moesten krijgen tot het netwerk van de andere maatschappijen. Ook is er in de wet opgenomen dat de netbeheerders een voorstel mogen doen voor elektriciteitstarieven.

Ook al bent u volgens de Elektriciteitswet helemaal vrij om zelf een energieleverancier te selecteren, uw netbeheerder mag u niet zelf kiezen, omdat zij voor het onderhoud en betrouwbaarheid van het elektriciteitsnetwerk in uw regio zorgen. Het is niet te doen om in één regio meerdere partijen het netwerk te laten beheren. Wel moeten netbeheerders voldoen aan de door de overheid gestelde eisen. Zo moet er een afgesproken tarief gebruikt worden: het capaciteitstarief.

Ook staan er in de Elektriciteitswet regels voor het produceren van duurzame energie door energieleveranciers. Biomassa maar ook zonne-energie zijn daar voorbeelden van. Door hout en andere natuurproducten te verbranden of door zonlicht op te vangen kan energie opgewekt worden, maar deze moet wel voldoen aan bepaalde voorwaarden.

De Elektriciteitswet wordt regelmatig getoetst. Er wordt bepaald of de wet nog actueel is en voorziet in de behoeften van consumenten, energieleveranciers en netbeheerders. In 2016 is er een belangrijke wijziging in de Elektriciteitswet doorgevoerd. Een aanvulling hierop maakt het mogelijk om de doelstellingen uit het Energieakkoord te halen. In 2020 moet er 14 procent hernieuwbare energie opgewekt worden en in 2023 16 procent. Hernieuwbare energie is stroom die van bijvoorbeeld zonnepanelen en windmolens afkomstig is. Er is zelfs afgesproken dat er veel nieuwe windparken op zee komen, en bijna nog een keer zoveel op land. Om dat mogelijk te maken moest de wet aangepast worden. Omdat er door de wet meer zekerheid ontstaat voor de producenten van windparken wordt het aanleggen van een windpark ook veel interessanter voor ontwikkelaars. En hoe groter de concurrentie, des te goedkoper een windpark kan worden aangelegd.

Nog meer goed nieuws over de Elektriciteitswet: tot 2014 mocht de energie die huishoudens opwekten met bijvoorbeeld zonnepanelen maar gedeeltelijk verrekend worden met de elektriciteit die werd gekocht bij de energieleverancier. Deze verrekening heet salderen. Tegenwoordig mag alle zelf opgewekte elektriciteit die aan het elektriciteitsnet teruggeleverd wordt in mindering worden gebracht op de stroom die u afgenomen heeft. In de oude Elektriciteitswet mocht salderen maar tot een maximum van 5.000 kWh per jaar. Die grens was ongunstig wanneer er meer werd opgewekt en dus kochten mensen systemen die minder produceerden dan dat. Eigenlijk was dat een rem op zonne-energie. Ook mensen die samen energie op wilden wekken werden geremd.

Nu mag er door kleinverbruikers onbeperkt worden gesaldeerd. De grens van 5.000 kWh is vervallen voor de opwekkers van duurzame elektriciteit. De energieleveranciers moeten u zelfs een vergoeding geven voor uw opgewekte stroom zodra dit meer is dan uw totaalverbruik binnen een verbruiksjaar.

Bent u ook geïnteresseerd in duurzame energie? Bekijk dan de mogelijkheden om zonnepanelen te laten installeren. Nu weet u dat u de gunstige situatie voor zonnepanelen te danken heeft aan de elektriciteitswet.

De Elektriciteitswet wordt beheerd door de Autoriteit Consument & Markt. Deze commissie werkt in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en bewaakt de uitvoering en naleving van de Elektriciteitswet door energiemaatschappijen en netbeheerders. Wie de wet niet naleeft, kan leveringsvergunningen mislopen.

In principe merkt u weinig van de wijzigingen en de voorwaarden waaraan een netbeheerder of energiemaatschappij moet voldoen om u van energie te kunnen voorzien. Mocht u het idee hebben dat er iets niet in de haak is, kunt u dit melden bij de Consumentenbond of de Autoriteit Consument & Markt. Wilt u meer weten over de Elektriciteitswet, dan kunt u ook altijd contact opnemen met onze klantenservice.